16. Vierluik ‘Veilig & verbonden! Inzichten uit de Poly-vagaal theorie bij autisme’ (Groep van maximaal 15)

Inhoud van de cursus

Dankzij het werk van Stephen Porges en zijn Poly-vagaal theorie, weten we dat ons autonome zenuwstelsel niet alleen fysieke functies reguleert, maar ook veel invloed heeft op hoe we het leven van alledag ervaren. Het is zelfs bepalend voor de manier waarop we in het leven staan.

Door deze theorie hebben we nieuwe inzichten gekregen over de werking van de nervus vagus en zijn zo de ontdekking van de drie responssystemen op het spoor gekomen:

• het sympathische systeem (vechten/vluchten)
• het dorsale vagale systeem (overgave/ineenstorting)
• het ventrale vagale systeem (regulatie/veiligheid)

Hierdoor ontstaat de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op onbewuste processen en om regulatie te bevorderen.

Wat betekent dit voor mensen met autisme? Zij worden immers in het leven extra uitgedaagd, wat veel stress oplevert en waardoor er vaker en langer ontregeling optreedt van het autonome zenuwstelsel.

En hoe kunnen we hen helpen met inzichten uit de poly-vagaal theorie om zich zo meer thuis te gaan voelen in hun eigen leven en door zelfregulatie meer verbinding te ervaren met zichzelf, het eigen leven en de mensen om hen heen?

In deze korte opleiding, die bestaat uit 4 dagdelen, onderzoeken we met elkaar hoe we mensen met autisme kunnen ondersteunen bij bovenstaande zoektocht. Hierbij besteden we ruimschoots aandacht aan zowel de fysieke als de mentale aspecten van het autisme en proberen zo met behulp van inzichten uit de poly-vagaal theorie de veerkracht van mensen met autisme te vergroten.

Lesdag 1: Autisme: zenuwslopend!?

Tijdens deze eerste opleidingsdag wordt er uitleg gegeven over de poly-vagaal theorie. Hierbij staan we kort stil bij een eenvoudige uitleg van het autonome zenuwstelsel en de werking van de nervus vagus. Verder gaan we in op de drie responssystemen en hoe deze te herkennen. Na de pauze onderzoeken we hoe we deze inzichten kunnen toepassen bij mensen met autisme. Wat doet stress met hen en met hun regulatie en hoe kunnen we gedrag wat hieruit voortkomt herkennen en hier op de juiste manier op reageren?

In de middag is er de mogelijkheid (facultatief) om praktische en concrete oefeningen te doen, die toegepast kunnen worden bij mensen met autisme op verschillende niveaus, onder begeleiding van Roel van Vliet (IBASS).

Lesdag 2: Autisme en stress: ver van huis.

In opleidingsdag 2 gaan we dieper in op een ontregeld autonoom zenuwstelsel en hoe dit zich kan uiten bij mensen met autisme. Tevens onderzoeken we op welke manieren we mensen met autisme kunnen geruststellen. Door eigen zelfregulatie kan co-regulatie plaatsvinden. Op de juiste regulerende manier afstemmen op de mensen met autisme die we begeleiden blijkt van onschatbare waarde. We gaan hiermee oefenen en onderzoeken met elkaar hoe we dit kunnen visualiseren zodat inzichten beklijven en gegeneraliseerd kunnen worden naar meerdere gebieden in het leven.

In de middag is er de mogelijkheid (facultatief) om een inleiding te volgen in de HearthMath Methode door Saskia Buma (Autisme Academie).

Lesdag 3: Thuis in je eigen leven (zelfregulatie bij autisme)

Op deze derde opleidingsdag onderzoeken we hoe we mensen met autisme, door middel van co-regulatie zelfregulatie kunnen laten ervaren en hoe we hen hierbij kunnen begeleiden. Hierbij wordt de metafoor van het ‘Eigen Huis’ gebruikt, waarbij een gereguleerd autonoom zenuwstelsel het fundament onder het huis van het leven verbeeldt. Door alledaagse ervaringen te ondertitelen ontstaat contact met het ‘zelf’, het ‘Ik’ in de ‘Eigen Kamer’ en door deze verbinding met zichzelf en het eigen leven vindt Ik-versterking plaats en ontstaat meer rust en veiligheid in het leven.

Lesdag 4: Thuis bij de ander (veilige relaties bij autisme)

Nadat we in de voorgaande opleidingsdagen veel aandacht hebben besteed aan de regulering van het autonome zenuwstelsel en hoe dit kan werken bij mensen met autisme, gaan we in deze vierde opleidingsdag dieper in op de verbinding (hechting) die ontstaat wanneer er meer regulatie is. Door veiligheid te ervaren en minder op je hoede te hoeven zijn, ontstaat ruimte voor verbinding met anderen. De veilige verbinding met jezelf, met je leven én met anderen kan op deze manier versterkt en verdiept worden. Hierbij onderzoeken we ook hoe deze geluksmomenten van veilige verbinding verder uitgebreid kunnen worden (oplossingsgerichte benadering) en hoe we kunnen herstellen van nare gebeurtenissen of herinneringen hieraan. De veerkracht van mensen met autisme kan op deze manier vergroot worden, waardoor men zich enerzijds beter op stressvolle situaties kan voorbereiden en ze daarnaast ook beter kan doorstaan of er eerder van kan herstellen.

Doelgroep

De opleiding richt zich op begeleiders, behandelaren en alle mogelijke dienstverleners die werken met en voor jongeren en (jong) volwassenen met autisme.

Doelstellingen

1. De hulpverlener is in staat om met de persoon met autisme te onderzoeken hoe deze persoon het leven ervaart.
2. De hulpverlener kan in samenwerking met de persoon met autisme onderzoeken wat fysieke en mentale reacties zijn op (stressvolle) gebeurtenissen en leert deze reacties ondertitelen, herkennen en visualiseren
3. De hulpverlener leert om de persoon met autisme door middel van co-regulatie gerust te stellen en dit te ondertitelen, herkennen en visualiseren
4. De hulpverlener kan deze inzichten vertalen naar de concrete alledaagse situatie van de persoon met autisme en helpen om deze te generaliseren naar andere gebieden in het leven
5. De hulpverlener begeleidt de persoon met autisme naar meer zelfregulatie zo mogelijk
6. De hulpverlener begeleidt de persoon met autisme in het uitbreiden van momenten van veilige verbinding zodat de veerkracht vergroot wordt en men sneller kan herstellen van (stressvolle) gebeurtenissen en zich hier beter op kan voorbereiden en deze beter kan doorstaan

Toelatingseisen

• Je beschikt over een HBO -niveau en minimaal 1 jaar werkervaring met 3 personen met autisme
• Je bent bereid tot zelfreflectie
• Je bent bereid om emancipatie van mensen met autisme in de maatschappij actief te bevorderen

Accreditatie

• Er zal accreditatie aangevraagd worden bij Registerplein (registratie voor sociaal agogen, GGZ agogen, maatschappelijk werkers, sociaal werkers, cliëntondersteuners)

Bewijs van deelname

• Bij volledige aanwezigheid en het inleveren van de thuisopdrachten wordt er een bewijs van deelname uitgereikt
• Bij toegekende accreditatiepunten worden deze vermeld op het bewijs van deelname

Praktische informatie

Procedure

• De opleidingsdagen zullen plaatsvinden op de volgende donderdagochtenden van 10.00 uur t/m 12.30 uur met een korte pauze:

1. 16 maart
2. 30 maart
3. 6 april
4. 11 mei

• Tussen de opleidingsdagen is er voldoende tijd en ruimte om de kennis toe te leren passen in de praktijk van je eigen werk
• Tussen de opleidingsdagen lees je de aangegeven literatuur en werk je aan thuisopdrachten in de praktijk van je eigen werk, die je inlevert per lesdag. Deze thuisopdrachten zullen tussen de 2 en de 4 uur in beslag nemen per keer

Plaats en bereikbaarheid

• De opleidingsdagen zullen plaatsvinden op de locatie Welkom aan de Vijftien Morgen 7-9 te Veenendaal
• De opleidingsdagen vinden plaats op de vierde verdieping, waar je kunt wachten in de algemene ruimte tot je wordt opgehaald
• De locatie is goed te bereiken met zowel de auto (Google Maps) als met het openbaar vervoer (7 minuten lopen vanaf station Veenendaal Centrum)
• Bij de locatie is voldoende gratis parkeergelegenheid aanwezig

Docent

• De opleiding is ontwikkeld en zal gegeven en gecoördineerd worden door Rianne Jansen

Kosten

• De totale kosten van het traject, uitgaande van 4 opleidingsochtenden zijn € 395,-
• De kosten zijn inclusief lesmateriaal (literatuur en thuisopdrachten) en een drankje met een versnapering
• De kosten voor de facultatieve middagen zijn € 75,- per middag of € 250,- voor alle middagen
• Betaling geschiedt middels een factuur
• Algemene voorwaarden